هر آنچه که باید در خصوص الکتروموتور دوچرخه برقی بدانید

دوچرخه برقی ترکیبی از یک دوچرخه معمولی با موتور وباتری است. اجزای تشیکل دهنده دوچرخه برقی شامل الکتروموتور، درایور ، نمایشگر ، اهرم گاز ، سنسور کمک پدال و چراغ های جلو  و عقب است. اما الکتروموتور قلب تپنده و مهمترین و صدالبته گرانترین قطعه مورد استفاده در دوچرخه برقی است. آشنایی با انواع مدل‌های الکتروموتور مورد استفاده در دوچرخه برقی و اطلاع از ویژگی‌های آن مانند سرعت، گشتاور و توان شما را کمک می‌کند تا انتخاب بسیار بهتری در هنگام خرید دوچرخه داشته باشیم.

در صورتی که جز آن دسته از افرادی باشید که زمان زیادی را صرف تحقیق در خصوص مشخصات و ویژگی های موتورهای مربوط به دوچرخه های برقی کرده باشید، احتمالا تاکنون با خیل عظیمی از نظرات مثبت و منفی، ویژگی ها و…آشنا شده اید و بیش از پیش دچار سردرگمی گشته اید. این مقاله سعی دارد تا اطلاعات مورد نیاز را به صورت خلاصه و قابل فهم ارائه دهد تا شما از سردرگمی خارج شده و انتخاب بهتری در زمان خرید دوچرخه برقی داشته باشید.

وظیفه الکتروموتور دوچرخه برقی

ابتدا و پیش از معرفی هر چیز دیگری لازم است بدانیم که موتورهای دوچرخه های برقی چگونه کار می کنند. در ساخت موتور دوچرخه های برقی از اجزای یکسانی استفاده می شود و اصول عملکرد موتور دوچرخه های برقی در این است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. برای شروع ابتدا باید بدانیم که یک موتور دوچرخه برقی در حقیقت وظیفه حرکت دوچرخه را بر عهده دارند. به بیان ساده تر باید گفت که این موتورها سبب می شوند تا شما نیروی کمتری را برای رکاب زدن مصرف کنید. یا در مدل‌های جدیدتر امکان حرکت دوچرخه تماماً با استفاده از نیروی موتور وجود دارد. همین صرف نیروی کمتر به دلیل وجود الکتروموتور می تواند به شما کمک کند تا از جاده های ناهموار، سربالایی ها و مسیرهای طولانی به شکل ساده تر و راحت تری عبور کنید و نیاز به صرف نیروی بدنی کمتری داشته باشید.

موتورهای این مدل دوچرخه  همچنین می تواند سبب شود تا زمانی که به یک سرعت بالا و مناسب رسیدید، بتوانید سرعت خود را در همان حد نگه دارید. این موضوع می تواند به شما کمک بسیار زیادی کند تا بتوانید با یک سرعت مناسب و ثابت به حرکت خود ادامه دهید.

مورد بعدی که در خصوص دوچرخه های برقی می توان بیان کرد آن است که موتورهای مدرن علاوه بر کمک به حرکت دارای دسته گاز نیز هستند. وجود دسته گاز سبب می شود که دیگر نیازی به پدال زدن نباشد و دوچرخه به صورت تمام برقی و مانند یک موتورسیکلت حرکت کند.

• انواع الکتروموتور دوچرخه برقی

حالا که با ساختار کلی انواع موتورهای استفاده شده در دوچرخه های برقی آشنا شدید، بهتر است بدانید که چند نوع موتور برقی در این دوچرخه ها استفاده می شود و مزیت ها و نکات مثبت و منفی هر کدام از آن ها شامل چه مواردی می شوند؟

به صورت کلی 3 نوع موتور جلویی، میانی و عقبی بر روی دوچرخه ها می تواند نصب شود. هر کدام از این موتورها می توانند دارای شرایط ویژه ای باشند که در ادامه سعی می کنیم به صورت کامل به آن ها بپردازیم.

موتورهای نصب شده در قسمت های جلویی و عقبی دوچرخه را هاب جلو و هاب عقب می نامند زیرا در محل هاب (توپی وسط چرخ که شفت را احاطه می کند و قسمتی است که چرخ ها را به بدنه دوچرخه وصل می کند) قرار گرفته اند.

   وظایف هاب موتور 

• بلبرینگ و راندن
• بازیابی انرژی ترمز
• کنترل سرعت دیفرانسیل الکترونیکی
• یکپارچه سازی سیستم ترمز
• خنک کننده موتور

 

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید دوچرخه برقی شیائومی

موتورهای نصب شده در قسمت میانی دوچرخه را نیز موتور میانی نامگذاری می کنند. دلیل این نامگذاری نیز آن است که این موتورها در قسمتی قرار گرفته اند که پدال های دوچرخه به هم متصل شده و برق موتور مستقیما به پیشرانه دوچرخه یعنی زنجیر انتقال پیدا می کند.

1- الکتروموتور هاب جلو

اولین نوع از موتورها که قصد معرفی کردن ان ها را داریم با نام موتورهای هاب جلو شناخته می شوند. این موتورهای هاب جلو در قسمت جلویی چرخ یا همان هاب جلویی وصل می شوند و می توانند به شکل موثری یک سیستم با چرخ جلو محرک برای دوچرخه شما باشند. در این نوع از دوچرخه ها تایر جلویی دوچرخه توسط موتور به حرکت در می آید و شما نیز می توانید لاستیک عقبی را با پدال به حرکت دربیاورید.

مزیت های الکتروموتور هاب جلو

اما موتورهایی که از نوع هاب جلو هستند دارای چه مزیت ها و ویژگی هایی هستند؟

• نصب این نوع موتور تقریبا روی هر دوچرخه‌ای ممکن است. دلیل این سهولت نبود دنده‌ها در چرخ جلو است. به علاوه، موتور چرخ جلو به همان سهولتی که نصب می‌شود قابل جداسازی است. مثلا اگر میخواهید به سفر بروید و کاهش وزن دوچرخه برای شما مهم است، به سادگی می‌توانید چرخ جلو را با یک چرخ بدون موتور تعویض کنید.
• به دلیل سهولت در نصب و توان پایین موتورهای هاب جلو عموماً قیمت کمتری دارند.
• نصب کردن و برداشتن این نوع از موتورها از روی دوچرخه های برقی کار ساده و آسانی است. این موضوع به آن دلیل است که هیچ سیستم دنده ای وجود ندارد که بخواهد مزاحمتی برای این کار به وجود بیاورد.
• توزیع وزن در این نوع از دوچرخه ها معمولا متعادل است زیرا باتری های آن ها را غالبا در قسمت وسط دوچرخه وصل می کنند.

معایب الکتروموتور هاب جلو

در خصوص معایب موتورهای هاب جلو نیز می توانیم موارد مختلفی را مطرح کنیم.

مهمترین ضعف موتورهای چرخ جلو، محدودیت توان آنها است. به دلیل اینکه دوشاخ جلو دوچرخه به نسبت دوشاخ عقب ضعیف تر است، امکان نصب موتورهای با توان بالا در جلوی دوچرخه وجود ندارد. برای همین است که موتورهای هاب جلو عموماً 350 وات و کمتر توان دارند. در نتیجه، اگر توان بالای موتور و شیب‌پیمایی دوچرخه برای شما مهم است موتور جلو گزینه مناسبی برای شما نخواهد بود.

مورد دیگر این است که در زمان دوچرخه سواری این احساس به شما دست می دهد که در حال کشیده شدن به سمت عقب هستید و مسلما افراد بسیاری هستند که به هیچ وجه دوست ندارند تا این حس را تجربه کنند.بر روی چرخ عقب وزن کمتری وجود دارد و همین موضوع سبب می شود تا چرخ بتواند به شکل آزادانه تری بچرخد. این موضوع اگر در زمین هایی با خاک سست و یا شیب دار رخ دهد، می تواند کمی خطرناک باشد. برای آن که بتوانید با این موضوع و مشکل مقابله کنید، لازم است تا حتما شیوه دوچرخه سواری خود را با این موضوع تطبیق دهید.

بررسی کلی الکتروموتور هاب جلو

تا اینجا به مهمترین مزیت ها و معایب موتورهای هاب جلو پرداختیم اما اگر بخواهیم به صورت کلی به این نوع از موتورها نگاه کنیم، به نتایج و جمع بندی های زیر می رسیم. سیستم هایی که دارای موتورهای هاب جلو هستند، می توانند برای دوچرخه های برقی که خودتان قرار است سوار کنید (DIY) انتخاب و گزینه بسیار عالی باشند، زیرا بیشترین تطابق را این موتورها با این دوچرخه ها دارند. با تمام این موارد باید گفت که در زمان سوار شدن به این دوچرخه ها قطعا حس متفاوتی نسبت به دیگر دوچرخه های برقی و معمولی خواهید داشت، زیرا همان طور که گفته شد حس کشیده شدن به سمت عقب را خواهید داشت.

اما در عین این که حس کشیده شدن به سمت عقب را پیدا می کنید، باید گفت که اگر به دنبال دوچرخه اقتصادی با توان متوسط و قابلیت باز شدن قطعات برقی از روی دوچرخه هستید، موتور هاب جلو برای شما گزینه مناسبی است.

2- الکتروموتور هاب عقب

دوچرخه های الکترونیکی با موتور هاب عقب در حقیقت رایج ترین نوع دوچرخه هایی هستند که امروزه می بینیم. موتور این نوع از دوچرخه ها در قسمت هاب عقب چرخ عقب قرار می گیرد و برخلاف موتورهای هاب جلو، احساس قدرت خاصی را به ما می دهند.

مزیت های الکتروموتور هاب عقب

اولین و مهم ترین ویژگی که دوچرخه های برقی هاب عقب دارند این است که این دوچرخه ها ساختار و حس و حالی مشابه با دوچرخه های سنتی را به ما القا می کنند و نیازی نیست تا برای سوار شدن به آن ها و یا کنترل کردن آن ها، راه و روش های خاص و پیچیده ای را یاد بگیریم.

مورد بعدی آن است که با عبور کردن نیرو از قسمت پشتی چرخ که وزن فرد بر روی آن می افتد، احتمال لغزش چرخ بسیار کم می شود. حسگرها و سنسورهایی که برای مدیریت بخش کمک پدال تعبیه شده اند نیز دارای عملکرد ملموس‌تری است و در نتیجه پاسخگویی آن ها بهتر از هاب جلویی نسبی است.

در نهایت، به دلیل سازه محکم عقب دوچرخه، موتورهای هاب عقب عموماً دارای توان بیشتری بوده و در نتیجه دوچرخه‌های موتور عقب دارای شتاب و سرعت بیشتری هستند. به علاوه، موتور قوی‌تر باعث می‌شود تا دوچرخه در شیب‌ها بهتر عمل کند.

معایب الکتروموتور هاب عقب

در خصوص موتورهای هاب عقب، مسلما در کنار مزیت هایی که وجود دارد، می توانیم معایبی را نیز ببینیم. اولین مورد این است که موتور و خودرو (دنده‌ها) عقب به صورت یکپارچه هستند و جدا کردن هاب از دوچرخه کمی مشکل است. همین موضوع سبب می شود که تعویض لاستیک عقب دوچرخه‌های داری هاب عقب دشوارتر باشد.

در برخی از دوچرخه هایی با موتور هاب عقب، ممکن است موتور و باتری را به صورت همزمان بر قسمت پشتی دوچرخه وصل کنند. این کار سبب می شود که وزن دوچرخه زیاد شود و نه تنها نمی توانید آن را به راحتی جابه جا کرده و یا از پله ها بالا و پایین ببرید، بلکه این موضوع حتی بر روی هندلینگ این دوچرخه ها نیز موثر خواهد بود. بنابراین، اگر به دنبال یک دوچرخه موتور عقب هستید بهتر از مدلی را تهیه کنید که باتری بر روی قسمت میانی دوچرخه قرار داشته باشد.

بررسی کلی الکتروموتور هاب عقب

در خصوص موتورهای هاب عقب و مزیت ها و معایب آن صحبت کردیم؛ اگر بخواهیم این دوچرخه ها را به شکل کامل تری مورد بحث و بررسی قرار دهیم و به صورت کلی مطرح کنیم، می توانیم به موارد زیر اشاره نماییم.

این دوچرخه ها رایج ترین نوع دوچرخه های برقی امروزی هستند، نیازی به یادگیری راندن آن ها ندارید، اغلب می توانند به خوبی تعادل وزن را رعایت کنند و در عین حال دارای توان خروجی و قدرت عملکردی بالایی نیز هستند. موتورهای هاب عقب می توانند برای طی کردن مسافت های طولانی، دوچرخه سواری در ساحل شنی و موارد این چنینی که نیاز به قدرت و استقامت دارند، بسیار گزینه خوبی باشند.

3- الکتروموتور میانی

دسته سوم از موتورهای مربوط به دوچرخه های برقی را می توانیم موتورهایی میانی بدانیم. محل نصب این موتورها به صورت مستقیم بر روی توپی تنه یعنی قسمت پدال ها است. در دوچرخه برقی با موتور میانی نیرو از طریق زنجیر و دنده‌ها به چرخ عقب منتقل می‌شود. در حال حاضر موتورهای درایو میانی در بین دو مدل دیگر از کمترین میزان محبوبیت برخوردار هستند، اما با شناخت بیشتر مردم از این موتورها و اطلاع از ویژگی های آن ها، استفاده از دوچرخه های برقی با موتور میانی نیز افزایش پیدا می کند.

مزیت های موتورهای میانی

ابتدا بهتر است به نقاط مثبت این موتورها بپردازیم. این دوچرخه ها دارای مرکز ثقل بسیار مناسب و پایین تر از دیگر چرخ ها هستند. این موضوع به آن دلیل است که تمام وزن موتور در قسمت پایین وسط دوچرخه قرار می گیرد و همین موضوع دلیلی بر آن می شود که این دوچرخه ها دارای سواری راحت تر و حمل و نقل بهتر باشند.

امکان جدا کردن هر دو چرخ این دوچرخه ها به سادگی وجود دارد زیرا هیچ کدام از چرخ ها به طور مستقیم به موتور وصل نیستند و در صورت پنچر شدن لاستیک و یا هر مشکل دیگری، اتفاق خاصی از این بابت رخ نمی دهند. دنده دوچرخه به صورت مستقیم به منبع نیرو وصل می شود و به همین دلیل است که موتور دوچرخه شما بهتر می تواند در یک تپه دوچرخه شما را به حرکت دربیاورد؛ این موضوع سبب می شود تا حرکت دوچرخه در امتداد یک زمین صاف نیز بیشتر شود.

یکی دیگر از موارد نیز این است که موتور و پدال ها یا همان رکاب های دوچرخه به صورت کاملا مستقیم به یکدیگر متصل هستند، این موضوع می تواند میزان سختی کار موتور را به طور کامل مرتبط با شدت فشار دادن پدال ها کند.

حسی که در هنگام دوچرخه سواری می گیرید، می تواند در تجربه شما از دوچرخه های برقی بسیار اثرگذار باشد. همان طور که قبلا نیز گفتیم موتورهای هاب جلو حس کشیده شدن به سمت عقب را می دهند و این موضوع می تواند تا حدودی ناخوشایند باشد. این در حالی است که دوچرخه های موتور میانی همان حسی را به شما می دهند که دوچرخه های سنتی می دهند، زیرا قدرت از مرکز دوچرخه تولید می شود و از همانجا نیز به چرخ ها انتقال پیدا می کند.

موتورهای میانی به صورت میانگین و متوسط بیشترین محدوده حرکتی را در بین تمامی دوچرخه های الکترونیکی دارند. به دلیل آن که وزن اضافی یعنی وزن موتور در قسمت میانی متمرکز می شود، سیستم تعلیق این دوچرخه ها بسیار مناسب خواهد بود.

معایب موتورهای درایو میانی

اولین مورد آن است که میزان دسترسی به دوچرخه هایی با این نوع از موتور بسیار کمتر است و همین موضوع سبب می شود که قیمت گران تری را برای این دوچرخه ها در نظر بگیرند. دومین مورد مربوط به استهلاک و فرسودگی شدید پیشرانه دوچرخه شما می شود. پیشرانه دوچرخه شما شامل زنجیر، چرخ دنده ها و تمامی اجزای مرتبط با چرخ است که به دلیل فرسودگی شدید آن ها لازم است که حتما آن ها را از وسایل درجه یک و قطعات یدکی با کیفیت مناسب تهیه کنید.

در هنگام حرکت و دوچرخه سواری باید همواره از دنده درست استفاده کنید، در غیر این صورت امکان آسیب رسیدن به دوچرخه برقی بسیار زیاد خواهد شد. این موضوع برای افرادی که به تازگی با دوچرخه های برقی و دنده ای آشنا شده اند، می تواند بسیار مشکل ساز باشد. و مورد پایانی نیز آن است که عوض کردن موتور کار سخت و هزینه بری است، زیرا در قاب دوچرخه الکترونیکی یا برقی ما جاسازی شده است و صرفا روی لاستیک ها نیست.

الکتروموتورهای مورد استفاده در دوچرخه‌ های برقی ایویتک

تمامی دوچرخه های برقی ایویتک از الکتروموتور هاب عقب استفاده می‌نمایند. این الکتروموتورها با وجود فراهم آوردن گشتاور قابل قبول و سرعت مناسب دارای قیمت رقابتی در مقایسه با موتورهای میانی بوده و برای بازار ایران مناسب‌تر می‌باشند. لازم به ذکر است، موتورهای مورد استفاده در مدل‌های مختلف دوچرخه‌های برقی ایویتک توسط تیم تحقیق و توسعه (R&D) شرکت طراحی شده و در نتیجه پاسخ‌گوی نیازهای ایران می‌باشند. به طور خاص، الکتروموتورهای ایویتک دارای گشتاور بیشتری به نسبت نمونه‌های مشابه بوده و دمای بالاتری را تحمل می‌نمایند. این دو ویژگی کلیدی باعث می‌شود این الکتروموتورها در مناطق کوهستانی و گرم ایران عملکرد و عمر بیشتری نسبت به نمونه‌های خارجی داشته باشند.

سه نوع الکتروموتور با توان‌های 500 وات، 750 وات و 1000 وات در دوچرخه‌های برقی ایویتک نصب می‌گردد.

موتور 500 ساخت ایویتک در دوچرخه‌های برقی مدل آلفا و مدل بتا استفاده شده است. این موتور با وجود قیمت اقتصادی توان 500 وات و گشتاور 35 نیوتن متر را دارد که نسبت به نمونه‌های دارای وزن مشابه بیشتر است. از دیگر ویژگی‌های برجسته این موتور وزن کم و مصرف پایین برق است. این ویژگی‌های کلیدی باعث شده است که موتور 500 وات برای طی مسافت‌های طولانی به گزینه ایده آل تبدیل گردد. دوچرخه‌های داری این موتور می‌توانند تا سرعت 35 کیلومتر بر ساعت حرکت نمایند. به علاوه، با وجود اینکه این موتور ضعیف‌ترین موتور تولیدی در خانواده محصولات ایویتک می‌باشد، توان تولیدی آن به حدی است که پاسخگوی نیازهای روزمره شما در شهرهای شیب‌دار مانند تهران باشد.

موتور 750 وات ایویتک را می‌توان یک شاهکار مهندسی در زمینه الکتروموتورهای دوچرخه برقی نامید. این موتور که اختصاصاً برای استفاده در دوچرخه‌های لاستیک پهن طراحی شده است می‌تواند گشتاور خیره کننده‌ی 85 نیوتن متر را تولید نماید. این گشتاور بسیار بالا سبب می‌شود که دوچرخه‌های لاستیک پهن دارای این موتور بسیار سریع و چابک باشند. در واقع، این موتور پر قدرت ضعف ذاتی دوچرخه‌های لاستیک پهن که سنگینی و دشواری پدال زدن است را به صورت کلی بر طرف می‌نماید. همین ویژگی در کنار حداکثر سرعت 40 کیلومتر برساعت موتور 750 وات هاب عقب تولید شده توسط ایویتک را به پرطرفدارترین موتور فت بایک کشور تبدیل کرده است.

در نهایت، پر قدرت‌ترین موتور تولیدی ایویتک، دارای توان 1000 وات است که بر روی دوچرخه های برقی گاما نصب شده است. این موتور پر قدرت که برای دوچرخه‌های کوهستان ساخته شده است دارای حداکثر گشتاور 55 نیوتن متر بوده و بیشینه سرعت 55 کیلومتر بر ساعت را برای دوچرخه ممکن می‌سازد. دوچرخه سواران کوهستان و افرادی که سرعت و شتاب برای آنها مهم است این الکتروموتور را عاشقانه دوست دارند.

جمع بندی

معرفی انواع موتورهای دوچرخه های برقی و الکترونیکی می تواند به شما کمک کند تا همواره انتخاب بهتر و راحت تری داشته باشید. این موضوع در حقیقت نشان می دهد که همه دوچرخه های برقی یکسان نبوده و حتی در نوع موتورشان نیز تفاوت هایی وجود دارد. برای ان که بتوانید هرچه بهتر و ساده تر نسبت به این موضوع عملکرد داشته باشید و انتخاب شایسته تری را در زمان خرید دوچرخه الکتریکی انجام دهید، بهتر است تا مطالب این مقاله را به دقت مطالعه کرده و شرایط هر کدام از دوچرخه ها را با شرایط خودتان مورد قیاس قرار دهید.